کشور ایران یکی از مهم ترین کشورهای جهان است که با داشتن فرهنگ های متنوع و زیبا توانسته پیشینه و قدمتی طولانی را به خود اختصاص بدهد؛ وجود ابنیه تاریخی گوناگون در جای جای کشور عزیزمان، گواهی بر این ادعا می باشد. شما گردشگرانی که با تور کیش راهی شده اید باید این را بدانید که خانه مردم شناسی در جزیره زیبای کیش، یکی از نمونه های بارز قدمت و تاریخ کهن ایرانی به شمار می رود و نیز برای اطلاع از آدرس خانه مردم شناسی بومیان کیش، می توان از اهالی این جزیره دیدنی سراغ این مکان را بگیرید و ضمنا خانه مردم شناسی بومیان کیش، بر اساس معماری سنتی و بومی این جزیره ساخته شده است که در ادامه سلام پرواز قصد دارد بیشتر به این جاذبه تاریخی بپردازد؛ همراه ما باشید.
خانه مردم شناسی در جزیره زیبای کیش، یکی از نمونه های بارز قدمت و تاریخ کهن ایرانی به شمار می رود.
آشنایی با خانه مردم شناسی بومیان کیش
خانه مردم شناسی بومیان کیش در اصل یک بنا با قدمت 200 سال در قدیمی ترین محله جزیره کیش یعنی ” سفین قدیم “ قرار گرفته است، این خانه در زمینی به مساحت یک هزار و 200 متر مربع حدود دویست سال پیش بنا نهاده شده است و این خانه دارای 15 اتاق و دو حیاط مجلسی و حیاط خانوادگی جالبی می باشد و از سبک معماری کاملا بومی برخوردار بوده و نیز این خانه به منظور معرفی تاریخ، فرهنگ، آداب و رسوم، معیشت و صنایع دستی منحصر به فرد بومیان کیش و مهمتر با هدف اشتغال زایی برای بومیان محله و تحقق توسعه گردشگری همیشگی برای جزیره کیش به خانه مردم شناسی بومیان کیش تغییر کاربردی داد. توجه داشته باشید که این خانه نمادی از اصالت میهمان نوازی مردمان این جزیره بشمار می رود. صاحب اصلی خانه ” مرحوم حاج عبدالله بن شاهین ” شخصیت معروف کیش در 80 سال گذشته، تاجر مروارید و صاحب یکی از بزرگترین لنج های بادبانی آن زمان بوده است که به حرفه نجاری و گلافی (لنج سازی) نیز مهارت و تبحر توصیف ناپذیری داشت و این خانه از سه نسل قبل را به ارث برده بوده است. لازم به ذکر است که خانه مردم شناسی برای بومیان نسل های گذشته کیش به ویژه اهالی سفین قدیم منزلت و جایگاه محبوب و ویژه ای دارد زیرا اغلب آنها مکتب خانه و فراگیری قرآن را در آن گذرانده و در واقع این خانه حکم مدرسه محله سفین را در گذشته داشته و نیز هدف از برپایی این خانه ایجاد فضایی با اصالت و سنتی برای معرفی بومیان و فعالیت های آنها در دوران گذشته به گردشگران و بازدید کنندگان علاقه مند است.
خانه مردم شناسی برای بومیان نسل های گذشته کیش به ویژه اهالی سفین قدیم منزلت و محبوبیت ویژه ای را داراست، چرا که اغلب آنها مکتب خانه و فراگیری قرآن را در آن گذرانده و در واقع این خانه حکم مدرسه محله سفین را در گذشته داشته و امروزه به عنوان موزه ای جهت نشان دادن گذشته زیبای این منطقه فعالیت دارد.شما علاقه مندان به تاریخ در این خانه بصورت زنده می توانید شیوه معیشت و کار بومیان کیش در دوران قدیم را نظاره گر باشید. همینطور تعداد بسیار زیادی از ابزار و وسایل قدیمی پخت و پز، صید مروارید، ماهیگیری، مکان نگهداری خرما و تهیه شیره خرما بصورت سنتی، دو حلقه چاه آب برای تامین آب شرب ساکنان در معرض دید همگان گذاشته شده است. این خانه دارای دو حیاط بوده که حیاط مجلسی آن مخصوص میهمان ها و مرد نامحرم به ویژه غریبه ها می باشد و این حیاط از یک در اختصاصی و یک اتاق تابستانی ( مجلس ) و یک اتاق زمستانی و تعدادی انبار و یک حلقه چاه تشکیل شده ست که بسیار هم جذاب و دیدنی هستند. حیاط دیگر این خانه حیاط خانه بشمار رفته که مخصوص خانواده بوده و مردان غریبه و نامحرم حق ورود به آن به هیچ عنوان نداشتند، اتاق خواب های زمستانه و تابستانه، آشپزخانه، مکتب خانه، اتاق میهمان زنان، انبار خرما، انبار علوفه و محل نگهداری گاو و گوسفند و یک حلقه چاه در این حیاط از بخش های متنوع این خانه محسوب می شوند، این حیاط دارای درب ورودی مخصوص خانواده هم میباشد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
بخش های متنوع خانه مردم شناسی بومیان
حیاط مجلسی (حوی المجلس)
حیاط مجلسی یکی از دو حیاط موجود در خانه مردم شناسی کیش می باشد که در گذشته مختص میهمان های مرد بوده است. همچنین این حیاط دارای یک درب اختصاصی، یک اتاق زمستانه، یک اتاق تابستانه (مجلس)، انبار صید، انبار خرما و یک حلقه چاه می باشد که نشانگر کیش قدیم است و نیز میهمانان مرد برای حضور در این خانه، می بایستی در این بخش اقامت می کردند.
اتاق تابستانه میهمانان مرد
اتاق تابستانه مخصوص آقایان، به منظور تکریم و میهمان نوازی بهتر از میهمانان عزیز مورد استفاده قرار میگرفته است. جالبه بدونید که مردم جزیره کیش میهمان را حبیب خدا می دانند و پذیرایی از آنها را وظیفه شخصی و دینی خود می دانند. در جلوی این اتاق، سایبانی از شاخه های نخل به هم بافته شده با نام ” دعن ” قرار دارد. در ضمن بادگیری طاقچه ای، حیاط مجلسی را به این اتاق متصل می کند.
اتاق زمستانه میهمانان مرد
شاید برایتان جالب باشد بدانید که به غیر از اتاق تابستانه، اتاق دیگری نیز در حیاط مجلسی است که به اتاق زمستانه شهرت دارد. این اتاق هیچ گونه بادگیر و یا پنجره ای در خود ندارد و برای میهمان داری در فصل زمستان بیشتر مورد استفاده بوده است. همچنین تمام اتاق های این خانه دیدنی و قدیمی دارای یک حمام اختصاصی و مجزا بوده اند که به آن ” قطیعه ” می گویند.
حیاط اندرونی
خوب این حیاط مختص به اهالی منزل و خانواده بوده است و مهمتر اینکه هیچ مرد غریبه و نامحرمی حق ورود به آن را نداشته؛ همچنین اتاق خواب های زمستانی و تابستانی، انبار خرما، آشپزخانه، اتاق میهمانان زن، انبار علوفه و محل نگهداری دام ها به همراه یک حلقه چاه در این حیاط قرار گرفته اند و نیز این حیاط دارای درب ورودی مخصوص به خانواده هاست.
اتاق تابستانه (مضیف)
این اتاق با سبک معماری خاص و بومی برای استفاده در تابستان بنا شده بوده که کف این اتاق به نسبت سطح حیاط دارای ارتفاع نسبتا بیشتری میباشد و نیز اطراف اتاق توسط پنجره ها و بادگیرهای تاقچه ای احاطه گشته و این امر باعث می شود تا در فصل گرم تابستان، هوا در اتاق جریان پیدا کند و اما در فصل زمستان، این بادگیرها بسته می شوند.
آشپزخانه
اهالی جزیره قسمتی از دیوار حیاط اندرونی را مسقف کرده اند و دریچه هایی را برای خروج هوا و بخار حاصل از پخت و پز، بر روی دیوار تعبیه نمودند که جالبه بدونید این نوع آشپزخانه ها غالبا دری نداشتند و برای آشپزی و پخت نان در تابستان بیشتر مناسب بودند. در ضمن در موزه مردم شناسی کیش، ابزار آلات آشپزی قدیمی جهت بازدید افراد علاقه مند قرار داده شده است.
اتاق خواب صاحب خانه (بیت العود)
در این اتاق خواب شگفت انگیز، دیوارها به وسیله چندین آینه مزین شده اند و ظروف چینی بر روی طاقچه های آن گذاشته اند. یک رادیو و تلویزیون قدیمی هم با قدمت حدود 40 سال قبل در گوشه ای از این اتاق به چشم می خورد ؛ تخت دو نفره 85 ساله ای نیز در قسمتی از این اتاق قرار داده شده و اینکه قدمت این اتاق زیبا به نوعی از سایر اتاق های خانه بیشتر است و ساروج به کار رفته در ساخت آن باعث استحکام بالای این اتاق شده و همچنین حمامی اختصاصی نیز در این اتاق قرار دارد.
اتاق میهمانان زن (بیت القهوه)
این اتاق مختص به پذیرایی از میهمانان زن بوده و نیز در این بخش از اتاق میهمانان مرد مجزا می باشد و این اتاق قسمتی از مکان مخصوص تهیه قهوه و چای برای میهمانان بوده است.
حجله (الفرشه)
اتاقی مخصوص برای نمایش آداب و رسوم و فرهنگ زیبای ازدواج بومیان در جزیره می باشد که این اتاق غالبا در یکی از اتاق های منزل دختر تدارک دیده می شده است و عروس و داماد زندگی مشترک خود را در آن جا شروع می کردند. همچنین تزئینات موجود در این اتاق معمولا تا یک ماه دست نخورده باقی می مانده و این رسم آنها بوده است.
انبار خرما (چندول)
بومیان منطقه به انبار خرما در اصطلاح ” چندول ” می گویند. این انبار محلی برای به دست آوردن شیره خرما به صورت طبیعی بوده است و مهمتر اینکه شیره گیری خرما مختص به جزیره کیش بوده و قدمتی 600 ساله را یدک می کشد. روش استحصال شیره خرما به دست بومیان جزیره، تا به امروز در هیچ یک از مناطق کشور مشاهده نشده است. انبار خرما اغلب دارای ابعاد 2×2 است.
انبار ابزار صید و شناورها (بخار)
از آنجایی که حاج عبدالله بن شاهین، صاحب یکی از بزرگترین لنج های بادبانی جزیره بود و در صید مروارید و تجارت آن تجربیات بسیار ارزشمندی داشت، دو اتاق بزرگ این خانه برای انبار صید و شناور اختصاص داده شده بود و در این انبارها ابزار صید مروارید و ماهیگیری و همچنین وسایل غواصی نگهداری می شود که از دیدن آنها غافل نشوید.
مکتب خانه (بیت الافروخ)
در گذشته بومیان منطقه برای تحصیل علم به یکی از اتاق های این خانه که به ” بیت الافروخ ” شهرت داشته، می رفتند و این موضوع تا 40 سال گذشته این روند ادامه داشته و همچنین آموزش و ختم قرآن در این مکان باعث شده بود تا این خانه ارزش بالایی داشته باشد. به دلیل قرارگیری این اتاق در حیاط اندرونی، بیشتر بانوان بومی منطقه در این اتاق به آموزش قرآن می پرداختند و در ادامه این را هم بدانید که پسران 6 تا 9 سال بومی نیز برای فراگیری قرآن و اصول اخلاقی به بیت الافروخ می رفتند.
باغچه (زریبه)
اهالی جزیره کیش بخش از حیاط منزل خود را به کاشت انواع صیفی جات اختصاص می دادند. آنها غالبا از درختانی اعم از نخل، کنار و انجیر و سبزی هایی مثل پیاز و تربچه را در باغچه می کاشتند و نیز آنها همچنین به کاشت گوجه فرنگی و هندوانه و خربزه در باغچه خود علاقه وافری داشتند.
فعالیت های خانه مردم شناسی بومیان کیش
- نمایش زنده شیوه زندگی و معیشت بومیان کیش در 80 سال پیش
- نمایش ابزار و وسایل مورد استفاده بومیان کیش در 80 سال پیش
فراهم نمودن فضایی با اصالت و کاملا سنتی برای گردشگران و کیشوندان
- آشنایی با تاریخ ، فرهنگ ، صنایع دستی و معماری سنتی بومیان کیش
- آشنایی با صنعت صید و تجارت مروارید به عنوان اصلی ترین شغل بومیان کیش در گذشته
- نمایش فیلم های مستند فرهنگ و معیشت بومیان ( مراسم عروسی ، صید ماهی و مروارید ، آداب و رسوم )
- عکس گرفتن گردشگران با لباس محلی در حجله عروس و دیگر قسمت های خانه
- اجرای نقش حنا توسط بانوان هنرمند بومی
- وجود فضایی برای پذیرایی از گردشگران و آشنایی با آداب و رسوم و شیوه پذیرایی به سبک عربی
- پذیرایی با خرما ، شیرینی محلی و قهوه عربی از میهمانان
- عرضه صنایع دستی کیش و سوغات جنوب
نحوه دسترسی به خانه مردم شناسی کیش
این موزه بسیار سنتی، زیبا و بومی در یکی از قدیمی ترین محلات جزیره کیش، یعنی سفین قرار گرفته است. وسعت نسبتا کم جزیره باعث دسترسی آسان و سریع شما علاقه مندان به این موزه دیدنی می باشد. استفاده از وسیله نقلیه شخصی می تواند دستیابی به این خانه تاریخی را بریتان تسریع نماید و همچنین اتومبیل های مسافر بری عمومی نیز می توانند گزینه مناسبی برای طی مسافت دسترسی به این خانه اعیانی باشند.
