شاید هر گردشگر و مسافری در سفر به هر مقصدی که مدنظرش باشد لیستی از مناطق و جاذبه های آن شهر را از قبل تهیه کرده است که مناطق تاریخی جزو الویت ها باشد و قطعا که بازدید از سازه های باستانی هر کشوری در اولویت اول و مورد علاقه هر فردی قرار می گیرند و در این مطلب آژانس ما قصد دارد به معرفی کلیسا چورا استانبول ( Chora Church ) که نمونه هنر معماری بیزانسی است را به شما علاقه مندان معرفی نماید و مهمتر اینکه فرهنگ مردم استانبول در همین خرابه های تاریخی حفظ شده است و گویی هر چه سازه قدیمی تر باشد حرف های بیشتری برای گفتن برای توریست ها و علاقه مندان به معماری دارد .
موضوع حائز اهمیت اینجاست که ترکیه یکی از همسایه های ایران است که تاریخی پر فراز و نشیب در گذشته تا به امروز داشته و از آنجایی که ترکیه در دوره های مختلفی در اشغال ملت های مختلفی بوده فرهنگ های مختلفی نیز در آنجا وجود دارد از دوره های مختلف تاریخی توسط بناهایی همچون کلیسا و معابد حفظ شده اند که بیانگر اوضاع و احوال آن دوره تاریخی هستند ، در ادامه برای اطلاعات بیشتر در خصوص کلیسا چورا در استانبول با ما همراه باشید .
کلیسای چورا یکی از شلوغ ترین و منحصر به فردترین جاذبه های گردشگری استانبول است که امروزه با عنوان موزه مورد استفاده قرار می گیرد.
گذری بر تاریخچه کلیسای چورا استانبول
اگر سفری با تور استانبول داشته باشیم و بخواهیم از تاریخی که بر تکمیل این این کلیسا گذشته است بگوییم؛ اینکه این کلیسا در اصل در اوایل قرن چهارم میلادی در خارج از اولین دیوار قسطنطنیه بنا شد و کلمه چورا در زبان یونانی به معنی حومه شهر است و نام اصلی بنا ” کلیسای ناجی مقدس در چورا “ بوده و جالب است که این جا در ابتدا نقش یک زیارتگاهی کوچک واقع در خارج از شهر را بازی می کرده و بعد ها کلیسای چورا در اثر زلزله ای آسیبی جدی دید و تا چندین قرن کسی اقدامی به بازسازی آن نکرد و به حال خودش رها شده بود تا اینکه پس از گسترش یافتن دیوارهای شهر و مسکونی شدن این مکان ، محله کلیسا داخل قسطنطنیه قرار گرفت .
راستی کلیسای چورا در قرن یازدهم به دست ” ماریا دوکاینا ( Maria Dukaina ) “ مادر زن الکسیوس اول کومننوس مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و بعده ها در قرن دوازدهم پس از چندین زلزله ای که رخ داد مجدد ” ایزاک کومننوس ” این کلیسا را مرمت نمود و در نهایت ” تئودور متوکیتِس ( Theodore Metochites ) ” مسئول خزانه داری و هنرهای بیزانسی در آن دوران بصورت جدی در قرن چهاردهم بار دیگر این مکان را بازسازی کرد و اینکه بیشتر موزاییک ها و طرح های آبرنگی که امروزه همه را مبهوت خویش کرده ، در طول این مرمت به کلیسا چورا اضافه شده است .
ضمنا یکی از زیباترین موزاییک های این جاذبه دیدنی درست بر فراز در که به سرسرای اصلی کلیسا منتهی می شود یعنی واقع در هشتی ( narthex ) داخلی قرار گرفته است که پیشنهاد می کنیم دیدنش را از دست ندهید و در اینجا خواهید دید که تئودور در حال تقدیم ماکتی از کلیسا به مسیح به تصویر کشیده است و موضوع حائز اهمیت این بوده که بعد از فتح قسطنطنیه ، عثمانی ها این کلیسا را به مسجدی به نام مسجد کاریه تغییر کاربری دادند و بعده ها به دلیل ممنوع بودن نمایش تصاویر در اسلام متاسفانه موزاییک ها و طرح های آبرنگ با کمک گچ پوشانده شدند و در نهایت محرابی به بنا اضافه و مناره ای در خارج از کلیسا نیز احداث شد و مسجد نام گرفت و در نهایت پس از تبدیل ترکیه به جمهوری ، متخصصان زبردست هنر بیزانس به استانبول سفر کردند تا بر روی مرمت بنا با هنرمندی هرچه تمام کار کنند و هدفشان این بود که موزاییک ها و طرح های آبرنگی که پوشانده شده بود را پیدا کنند و موفق هم شدند و با تلاش های متوالی در سال 1958 میلادی درهای این بنا به عنوان موزه بر روی عموم مردم و علاقه مندان باز شد .
کلیسای چورا استانبول شکوه معماری بیزانس
کلیسای کورا ( به ترکی Kariye Müzesi، Kariye Camii ، Kariye Kilisesi ) که در استانبول با نام های ” کلیسای چورا ” و ” کلیسای نجات دهنده ” نیز نامبرده می شود یکی از شلوغ ترین و منحصر به فردترین جاذبه های گردشگری استانبول است که البته تعداد این استقبال از این کلیسا در بعضی از فصل ها مانند بهار نیز بیشتر و بیشتر می شود و در ضمن مهم است بدانید که هدف از ساخت این کلیسا این بود که یک کلیسای بیزانسی باشد اما بعد از گذر زمان به مسجد تغییر کاربری داد و در حال حاظر به عنوان موزه میزبان علاقه مندان و گردشگران استانبول است ، این کلیسای فوق العاده زیبا بنایی باقی مانده از قرن پنجم میلادی یعنی درست در دوره بیزانس در استانبول بنا نهاده شد و جالب است بدانید که این کلیسا توسط فردی با نام جاستینیوس ( Justinianus ) برای مراسم مذهبی در مساحتی در حدود 724 متر ساخته شده و مهمتر از آن اینکه این کلیسا بعد از مسجد ایاصوفیه استانبول یکی از شگفت انگیزترین بناهای بر جای مانده از دوران بیزانس در کشور ترکیه می باشد که افراد بسیاری از آن دیدن می کنند و مهم است بدانید واژه کاریا ( Kariye ) در نام ترکی این کلیسا ریشه ای کاملا یونانی به اسم کورا داشته که مترادف معنای خارج از شهر ( زمین ) می باشد و اینکه اشاره به ساخت این کلیسا در خارج از شهر استانبول را دارد .
خیلی تعجب آور است که شاید ” کلیسای چورا ” ممکن است کمی از لحاظ توریستی تا حدی مورد لطف مسافران قرار نگیرد ، اما هرکس که از اینجا دیدن کرده است می گوید هنر زیبای بیزانس این کلیسا ارزش آمدن و بازدید را دارد و توجه داشته باشید که کاشی ها و موزائیک هایی که در کلیسا استفاده شده است بسیار زیبا و منحصر به فرد است و در ضمن باقیمانده نمونه هایی از طراحی و سبک هنر بیزانسی جهان می باشد و در ادامه اینکه برخی از قسمت های این کلیسا در سال 400 ساخته شده و همچنین این روزها این ساختمانی که می بینید به جرات می توان گفت که بنای ساخته شده از این کلیسا تقریبا به سال 1500 برمی گردد .
وقتی در حال گشت زدن هستید موزاییک هایی با شکوه و نقاشی های دیواری را خواهید دید که محصورتان می کند که این تصاویر زندگی عیسی و مادرش مریم را به تصویر کشیده اند و جالب است بدانید که این کلیسای زیبا بعنوان کلیسای نجات دهنده مقدس در چورا شناخته میشود و لقب یکی از شگفت انگیزترین آثار باقیمانده از معماری بیزانس را به خود اختصاص داده است و جالب است بدانید که در سال های اولیه اینجا یک صومعه بوده و در چندین قرن بعد به یک مسجد تبدیل گردید و اگر بخواهیم دقیقا بگوییم درست از سال 1948 میلادی به موزه تغییر کاربری پیدا کرد و شما علاقه مندان به کلیسای چورا برای دیدنش حدودا باید در مسیری در 3 مایلی شمال غربی سلطان احمد بروید .
لازم به ذکر است که کلیسای چورا استانبول به زبان انگلیسی : Chora Church ، زبان ترکی : Kariye Kilisesi یا موزه کاریه ( Kariye Müzesi ) شناخته می شود و امروزه این موزه در محله کاریه دقیقا در مجاورت دیوارهای شهری ” ادیرنه کاپی ( دروازه ادیرنه ) ” و بر فراز شاخ طلایی جای خوش کرده است و همچنین خوب است بدانید که این بنا در ابتدا کلیسایی مسیحی بوده و بعده ها بعد از فتح قسطنطنیه به دست عثمان ها به مسجد و چند صباحی درست بعد از تبدیل ترکیه به جمهوری به موزه ای مهم تبدیل شد و در حال حاضر جزو مهمترین موزه های استانبول نیز می باشد.
آشنایی با معماری کلیسای چورا استانبول
بعد کلی تاریخ و گذشته پر فراز و نشیب این بنای منحصر به فرد برسیم به مبحث مهم معماری اینجا ، مهم است بدانید که کلیسای چورا تشکیل شده از چهار واحد معماری اصلی که شامل : سرسرای اصلی ( nave ) ، سازه دو طبقه ای ( nnex ، به معنای فرعی ) که اضافه شده به ضلع شمالی ، هشتی های ( narthex ) داخلی و خارجی و در آخر کلیسای کوچکی مختص به مقبره ها ( parecclesion ) که در جنوب این بنا قرار گرفته شده است و مجدد در سال 2013 میلادی بازسازی بزرگ دیگری بر روی آن انجام شد و این فرآیند همچنان تا امروز در جریان است که باعث شد در چندین مرحله صورت بگیرد و در نهایت شامل بسته شدن چند بخش از موزه شد ، همچنین شما با ورود به این این مکان ابتدا سرسرای اصلی و ساختمان فرعی دو طبقه ، سپس هشتی داخلی و در آخر هشتی خارجی و کلیسای کوچک را خواهید دید و ضمنا از آنجاییکه مهمترین و زیباترین طرح های آبرنگ در کلیسای کوچک قرار گرفته اند توصیه می کنیم بعد از اتمام آخرین مراحل بازسازی حتما از کلیسا بازدید کنید .
شاید با دیدن این با نام کلیسای چورا به نظرتان به اندازه دیگر کلیساهای بازمانده از عصر بیزانس واقع در استانبول بزرگ نباشد اما به دلیل سالم بودن دکوراسیون داخلی اش بنایی منحصر به فرد در این کشور کلی طرفدار دارد و در ادامه اینکه ساختمان کلیسا به سه بخش اصلی تقسیم بندی شده : سرسرای ورودی یا همان هشتی ، بدنه اصلی کلیسا ( naos ) و کلیسای کوچک کناری و همچنین این بنا شش گنبد را در خود جای داده که دو گنبد در هشتی داخلی ( esonarthex ) بوده و یک گنبد در کلیسای کوچک و سه گنبد دیگرش هم در بدنه اصلی آن قرار گرفته شده است .
معماری عجیب این کلیسا به اینجا ختم نمی شود چرا که در اصلی غربی کلیسا به داخل هشتی باز شده که این در باعث شده شمال و جنوب بنا را به هشتی خارجی ( exonarthex ) و هشتی داخلی ( esonarthex ) تقسیم کرده است و در ادامه بخش مهم سرسرای اصلی کلیسای چورا استانبول در اینجا به این صورت است که درهای مرکزی هشتی داخلی به بدنه اصلی کلیسا میرسد و جالبه که بزرگترین گنبد کلیسا که دارای قطر 7/7 متر است دقیقا بر فراز مرکز سرسرای اصلی قرار گرفته و دو گنبد کوچکتری که در بالا هم گفتیم در طرفین یک برآمدگی ساده به زیبایی جا خوش کرده اند و گنبد شمالی بعدی آن بر فراز محراب آن که از طریق گذرگاه کوتاهی به سکوی خطابه اتصال یافته و همچنین گنبد جنوبی بالای اتاقک دایاکونیکان ( diaconicon ) که در واقع دسترسی به آن از کلیسای کوچک امکان پذیر است قرار گرفته شده اند .
بخش زیبای بعدی این مکان دیدنی زیبا کلیسای کوچک بوده که مهم است بدانید اگر از سمت راست هشتی داخلی وارد شوید درهایی می بینید که به داخل کلیسای کوچک فرعی باز میشود و توجه داشته باشید که از این کلیسای کوچک به عنوان آرامگاهی برای مقبره های خانوادگی اشخاص و بناهای یادبود مورد استفاده قرار میگرفته است و دومین گنبد بزرگ کلیسا هم جهت تزئین و زیبایی دوچندان مرکز سقف کلیسای کوچک می باشد و توجه کنید که این گذرگاه کوچک کلیسای کوچک را مستقیما به سرسرای اصلی متصل می کند و در آخر بدانید که خارج از این گذرگاه یک عبادتگاه کوچک و یک انبار هم در اینجا وجود دارد و اینکه کلیسای کوچک مملو از طرح های آبرنگ و منحصر به فردی است که اگر راهی استانبول شدید اصلا این مکان را از دست ندهید .
