تور استانبول امروزه به یکی از سفرهای دوست داشتنی و پرطرفدار درمیان گردشگران و توریست ها بدل شده است که ترکیب بدیعی از دیدنی های تاریخی و مدرن را به همراه دارد. یعنی وقتی در کوچه و پس کوچه های استانبول قدم میزنید ، گاه مناره ها و گنبد مسجدی قدیمی را نظاره گر هستید و گاه ساختمان های شکیل و به روز هتل ها ، با این حال جذابیت خاصی را در بافت شهری خواهید دید که شما را ترغیب می کند که به گشت و گذارتان در شهر ادامه دهید و شما عزیزان اگر به این شهر سفر کردید و یا اگر علاقه مند به جاذبه های تاریخی هستید بدانید که مقصد بسیار مناسبی را انتخاب کرده اید چرا که تنوع جاذبه های باستانی و قدیمی در استانبول به قدری زیاد است که شاید فرصت نکنید همه آنها را بازدید نمایید و بنابراین دستتان کاملا باز است ، در این مطلب می خواهیم شما را با یکی از زیبا ترین جاذبه های گردشگری این شهر آشنا کنیم پس در ادامه با ما همراه باشید .
باسیلیکا در لغت به معنای محل عبادت می باشد و در متون تاریخی، به کلیساهای بزرگ امپراتوری روم اشاره دارد.
نگاهی به تاریخچه آب انبار باسیلیکا
آب انبار باسیلیکا به دستور امپراتور بیزانسی ” زوستینین اول “ در سال 532 بعد از میلاد ساخته شده است و توجه داشته باشید که این آب انبار در حدود 138 متر طول و 64/6 متر عرض مساحتی حدود 1000 متر مربع را اشغال کرده و در ضمن این آب انبار قادر به نگهداری 80000 متر مکعب آب در خود می باشد ؛ لازم به ذکر است که برای ساخت این بنا تاریخی زحمت بسیار زیادی کشیده شده است ، 336 ستون مرمر 9 متری که در 12 ردیف 28 ستونه به فاصله ی 4/9 متر از یکدیگر قرار گرفته اند این سازه را تقویت و نگهداری کرده است و اینکه گفته می شود که عمده این ستون ها از بازیافت مصالح ساختمان های بسیار قدیمی ( در فرایندی به نام spoliation ، به معنی چپاول ) و مصالح باقی مانده از ساخت جاذبه مهمی نظیر ” ایا صوفیه ” ساخته شده اند که از نقاط مختلف امپراتوری بیزانس به قسطنطنیه آورده شده بود و اینکه گفته ها حاکیست که بازیافت ستون ها به این علت بوده که صرفه جویی در هزینه یا افزایش اعتبار آب انبار حفظ شود .
ضمنا قابل توجه ترین مثال از این بازیافت هایی که انجام میشد ، استفاده دوباره از مجسمه های معروف بنام سر مدوسا ( Medusa ) به عنوان پایه ستون های واقع در ضلع شمال غربی آب انبار می باشد و اینکه طبق سنت یکی از این سر ها برعکس شده و دیگری به کناره روی زمین قرار گرفته است تا نگاه کشنده مدوسا را خنثی کنند و با این توصیفات حقیقت این جا است که این نحوه قرارگیری جهت دستیابی به اندازه مناسب برای قرار گرفتن ستون ها بوده باشد که این موضوع محتمل تر است و توجه داشته باشید که این آب انبار به دلیل قرار گرفتن درست زیر محلی که زمانی یک باسیلیکا رومی ( به معنای یک ساختمان بزرگ ، باز و عمومی که در آن معاملات تجاری و قانونی صورت می گرفتند ) قرار داشته است ، این مکان آب انبار باسیلیکا نام گرفته شده است .
نکته حائز اهمیت این آب انبار این است که باور عموم مردم بر این بوده که این باسیلیکا در حدود قرن سوم یا چهارم قبل از میلاد ساخته شده باشد و درست بعد از اینکه قسطنطنیه در شورش های نیکا ( سال 532 بعد از میلاد ) نابود شده بود، بازسازی آب انبار باسیلیکا در دستور کار پروژه مرمت و بازسازی امپراتور ژوستنین قرار گرفت و بر عکس آب انبار ، خود باسیلیکا امروزه دیگر پابرجا نیست .
آشنایی با آب انبار باسیلیکا استانبول
آب انبار باسیلیکا که به انگلیسی ” Basilica Cister “ و به ترکی ” Yerebatan Sarnıcı ” به معنای آب انبار فرو رفته در زمین می باشد و درست در 150 متری جنوب غربی ایا صوفیه قرار گرفته شده است و مهم است بدانید که یکی از بناهای با شکوه و باستانی و پرطرفدار در شهر استانبول بشمار می رود و اینکه زیر شهر استانبول صد ها آب انبار باستانی پنهان شده اند که در گذشته های دور منبع ذخیره و تامین آب برای شهروندانی بوده که در این مناطق سکونت داشتند و بزرگترین این بناها ” آب انبار باسیلیکا ” نام دارد که این آب انبار به اندازه ای جذاب و مبهوت کننده است که قطعا با دیدن آن ناخودآگاه با یک معبد مقدس زیر زمینی اشتباه گرفته می شود .
در ادامه اینکه نام این سرداب بزرگ و تاریخی از کلیسایی بر گرفته شده که زمانی متعلق به آنها بوده و روزگاری بر روی تپه اول شهر قسطنطنیه قرار گرفته شده بود و خوب است بدانید که باسیلیکا در لغت به معنای ” محل عبادت ” می باشد و در متون تاریخی، به کلیساهای بزرگ امپراتوری روم اشاره دارد که با بازدید از این جاذبه پر شکوه تمامی این مفهومات را درک خواهید کرد .
اگر بخواهیم این نام را واضح تر توضیح دهیم به این صورت است که ” سیسترن ” به معنای آب انبار و یا سرداب می باشد که در مجموع ترکیب ” باسیلیکا سیسترن “ در لغت می تواند مترادف با آب انبار کلیسا باشد که در حقیقت با کاربری بنا نیز نقش یکسانی دارد ، در ضمن این جاذبه تاریخی در واقع سرداب کلیسایی بوده که در قرن 6 میلادی ساخته شده است و محل تامین آب قصر و ساختمان های مهم شهر قسطنطنیه استانبول بوده و البته که جذابیت باسیلیکا تنها به اینجا ختم نمیشود و وقتی پا به درون این سردابه 1500 ساله و وسیع می گذارید با 336 ستون غول پیکر رو به رو می شوید که سقف سرداب را از ریزش حفظ کرده است که قطعا مبهوت این همه عظمت خواهید شد .
شما عزیزان با چرخی که در این مکان می زنید وقتی در لا به لای ستون ها و دالان های این سرداب مرموز راه میروید ، موضوع عجیبی توجه شما را به خودش جلب می کند و آن ستون هایی با کله بر عکس مدوسا می باشد ! در ادامه مهم است که بدانید مدوسا یکی از شخصیت های اساطیری روم باستان بوده است که وجود آن در این آب انبار زیبا ، هویت بیزانسی سازندگان باسیلیکا سیسترن را مهر تائید میزند و اینکه امروزه باسیلیکا سیسترن زیر نظر یکی از سازمان های فرهنگی شهرداری شهر استانبول پایتخت کشور ترکیه اداره می شود و درهایش به عنوان موزه ای جذاب و دیدنی به روی تمام مردم بخصوص گردشگران و توریست ها باز است و جالب اینجاست که این جاذبه تاریخی ، تا به حال میزبان رویدادهای ملی و بین المللی بسیاری در این کشور بوده و هست ، همچنین از نقاط و جاذبه های گردشگری استانبول نیز محسوب می شود .
آب انبار باسیلیکا چگونه کشف شد ؟
همان طور که در بالا گفتیم ، استفاده از باسیلیکا سیسترن در امپراتوری عثمانی دوامی نداشت و مورد استفاده قرار نگرفت و حتی این سرداب برای مدت ها به دست فراموشی سپرده شد و البته از آن جا که هیچ چیزی ثباتی ندارد ، این فراموشی تنها تا اواسط قرن 16 و سال 1545 میلادی توانست ادامه پیدا کند و درست در این زمان ، دانشمند و مکان نگاری فرانسوی به نام پتروس جولیوس ( P. Gyllius ) به فرمان فرانسوای اول، پادشاه وقت فرانسه به قسطنطنیه سفر کرد تا درباره نسخ خطی و باستانی روم شرقی تحقیقاتی کند و با خود ببرد و جالب است که یک روز جولیوس در حال گشت و گذار در اطراف ایاصوفیه بود که چیزهایی درباره یک چاه محلی به نام باسیلیکا سیسترن شنید که گوشش تیز شد و دنبال تحقیق از مردم محلی کرد که عموم مردم ادعا می کردند آب مورد نیاز خود را از زیرزمین وسیعی در همان نزدیکی ها، با سطل برمی دارند و گاه در آن جا ماهی گیری هم می کنند این نکته جرقه ای بود که در ذهن جولیوس زده شد .
در ادامه جولیوس که درمورد این حرف ها بسیار کنجکاو شده بود به دنبال این ادعاها رفت تا ببیند جریان از چه قرار است، وارد حیاط ساختمان چوبی آنجا شد و به سوی زیرزمین باسیلیکا رفت و بعد از پایین رفتن از پله های این مکان با سرداب بسیار بزرگ و مرمرینی روبرو شد که مبهوت این عظمت ماند ، در اینجا ستون های بسیاری در دل آن خودنمایی می کردند که با هنرمندی ساخته شده بودند، سپس ” پتروس جولیوس “ سوار قایق شد و با سختی فراوان درون سرداب به گردش و شناخت هر چه بیشتر این عظمت تاریخی شد تا اندازه و ابعاد باسیلیکا سیسترن را به دست آورد و اینکه این مرد باهوش تعداد ستون ها را هم از قلم نینداخت و همه را در ذهن ثبت کرد و اینکه پتروس جولیوس بعدها ، این اطلاعات را در سفرنامه خود به انتشار رساند و بسیاری را تحت تاثیر و شگفت زده کرد و در واقع این باسیلیکا سیسترن بود که این جاذبه باستانی را به دنیای غرب و کشورهای اروپایی معرفی کرد و شما با دیدن این جاذبه با عظمت فرهنگ مردم استانبول را کاملا لمس خواهید کرد .
دسترسی و هزینه ورودی به باسیلیکا
همان طور که بالا هم اشاره کردیم ” باسیلیکا سیسترن ” درست در مرکز شهر استانبول و محله سلطان احمد واقع شده است و درست رو به روی موزه معروف ایاصوفیه معروف ، شما علاقه مندان اگر ابتدا ایاصوفیه را برای بازدید انتخاب کرده اید، کافی است به سمت جنوب غربی موزه رفته و تنها با 5 دقیقه پیاده روی می توانید به باسیلیکا سیسترن برسید ، بنابراین همان طور که مشخص است دسترسی به باسیلیکا سیسترن بسیار ساده می باشد و از هر کجای شهر که هستید، به راحتی می توانید به این سرداب تاریخی و هزار و پانصد ساله بروید و در ضمن توجه داشته باشید که برای این کار می توانید از اتوبوس ، تاکسی ، مترو و دیگر وسایل حمل و نقل شهری که برای راحتی شما تعبیه شده است نیز استفاده نمایید و همچنین از آن جایی که بسیاری از گردشگران بیشتر اوقات میدان تکسیم را برای اقامت شان انتخاب میکنند ، دسترسی به باسیلیکا سیسترن را از این میدان شهر را نیز برایتان می گوییم که نگرانی شما کاملا برطرف شود .
راحت ترین راه دسترسی به محله سلطان احمد ، استفاده از تراموای استانبول است که نزدیک ترین ایستگاه آن به تکسیم ، ایستگاه کاباتا ( Kabatas Tramvay )می باشد و مهم است بدانید که ایستگاه تراموای کاباتاش قدری با میدان تکسیم فاصله دارد و می توانید این فاصله را پیاده و یا با قطار کابلی نیز طی نمایید و پیاده تا ایستگاه کاباتاش تنها 12 دقیقه راه دارید و با قطار کابلی بروید این مسافت را در 2 تا 5 دقیقه طی می کنید و اگر انتخابتان قطار کابلی پس به ایستگاه قطار کابلی تکسیم بروید و سوار خط F1 شوید و شما عزیزان بعد از چند دقیقه به ایستگاه کاباتاش می رسید و 1 دقیقه پیاده روی نیز دارید تا به ایستگاه تراموای آن برسید و درست در این نقطه ، سوار خط T1 شوید و پس از پشت سر گذاشتن 7 ایستگاه بعدی در ایستگاه سلطان احمد پیاده شده و توجه نمایید که از این جا تا باسیلیکا سیسترن تنها به اندازه 2 دقیقه پیاده روی نیز دارید .
