با توجه به قرار گیری قشم در منطقه جغرافیایی خشک، در این منطقه آب شیرین از دیرباز همیشه مورد توجه اهالی منطقه بوده و هست ؛ همچنین ارزش بسیار زیادی هم داشته است، همچنین بومیان منطقه قشم، از قدیم با حفر چاه، قنات، آب انبار، حوضچه و سد و… همواره در تلاش بودند تا آب شیرین این منطقه را، ذخیره کنند تا بتوانند در طول سال بدون دغدغه از آن استفاده کنند. شاید جالب باشد بدونید که شما نمونه هایی بسیاری در تور قشم می توانید ببینید که نشان دهنده اهمیت این مایه حیاتی در بین اهالی این منطقه بوده اما مهمترین نمونه ها که از قدمت بالایی هم در قشم برخوردار است ” سد گوران ” نام دارد، پی این سد در اصل در دوران هخامنشیان و تاج آن در دوره ساسانیان احداث شده و تا به امروز هم پابرجا می باشد. سد تاریخی گوران، در روستای گوران جای خوش کرده و روستای گوران در ساحل شمالی جزیره و در 80 کیلومتری این شهرستان و در منتهی الیه غربی جگل های حرا قرار گرفته شده و نیز این روستا از توابع بخش شهاب شهرستان قشم، در استان هرمزگان بشمار می رود.
در 78 کیلومتری جزیره زیبای قشم، سدی تاریخی به نام گوران قرار دارد که کارشناسان بر این عقیده اند که پی نخستین این سد، متعلق به دوره هخامنشیان و تاج آن نیز مربوط به دوره ساسانیان برمیگردد.
معرفی سد گوران قشم
در 78 کیلومتری جزیره زیبای قشم، سدی تاریخی به نام ” گوران ” قرار دارد که کارشناسان بر این عقیده اند که پی نخستین این سد، متعلق به دوره هخامنشیان و تاج آن نیز مربوط به دوره ساسانیان برمیگردد. با توجه به ارزش بالای آب شیرین در جزیره زیبای قشم، از گذشته، اهالی این جزیره همیشه استفاده بهینه از این مایه حیاتی را الگوی زندگی خود قرار داده اند و اینکه نمونه آن را می توانید در سد تاریخی پی پشت که دریچه و حوضچه آن، بر جا مانده از دوران حکومت ساسانیان، به خوبی حس کنید. سد تاریخی گوران درست در روستای جذاب گوران می باشد و روستای گوران نیز در ساحل شمالی جزیره قشم و در 80 کیلومتری این شهرستان و در منتهی الیه غربی جنگل حرا قابل دیدن است. ضمنا گوران، روستایی از توابع بخش شهاب شهرستان قشم در استان هرمزگان بوده که گفته می شود نام گوران از کلمه ” گبران ” برگرفته شده که به احتمال زیاد محل سکونت زرتشتیان بوده است.
جالب است بدانید که این سد را در دوره پهلوی بنا کرده اند؛ اما کارشناسان و باستان شناسان تاریخی، بر این عقیده اند که نخستین پی ریزی آن را با دوره هخامنشیان و تاج سد را با دوره‌ی ساسانیان مرتبط است ؛ سد تاریخی گوران به عنوان یکی از آثار ملی ایران در اسفند ماه سال 1379 به ثبت رسید ه است و نیز بر اساس تحقیقات تاریخی بیان شده اینکه احتمالا چون این منطقه از قشم محل سکونت زرتشتیان بوده، نام گوران را به آن روستا که سد هم در آنجا واقع شده، نهاده اند. قطعا سفر به این جزیره زیبا با تور قشم در کنار آب های نیلگون خلیج فارس می‌تواند روزهای خوشی را برای شما بسازد.
شما در این سد جذاب کلی قایق ها، لنج های ماهی گیری، موتور لنج های باری و مسافربری را می بینید که همگی مورد استفاده همگان است که مهمتر توسط استادکاران و کارگران قشمی ساخته می شوند. ضمنا در این جزیره، صنعت لنج سازی یکی از قدیمی ترین و محبوب ترین مشاغل این منطقه بشمار می روند به گونه ای که از گذشته تا به حال و از نسلی به نسل دیگر این هنر بین مردم انتقال می یابد. همچنین روستای گوران که در 90 کیلومتری غرب جزیره قشم جای خوش کرده، مرکز اولیه ساخت لنج در این جزیره است و این روستا از بزرگ ترین مراکز تولید و ساخت لنج های سنتی در کشورمان ایران شناخته می شود. لازم به ذکر است که قایق ها و لنج های ساخته شده، مابین جزیره ها و بنادر ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی بعضی مواقع در سفرهای بسیار طولانی به هند و آفریقا نیز مورد استفاده می شوند. استادان با تجربه و حرفه ای، اکثر لنج های ساخته شده در جزیره را چه از نظر حجم و چه شکل، بصورت شناور طراحی می کنند.
شاید برایتان جالب باشد بدانید که مواد نخستین و اصلی برای ساخت لنج های محلی عبارت اند از: چوب ساج، منتیگ، فینی، جنگلی و تنه درختان محلی مانند کرت، کهور، کنار و تنه درختان غیر محلی، مانند توت و چنار و اینکه غیر از تخته و مواد چوبی وسایل فلزی نیز همچون میخ، پیچ و مهره در ساخت لنج به کار میگیرند که در گذشته ها توسط آهنگران محلی ساخته می شد ؛ اما در حال حاضر میخ های مورد نیاز از اصفهان تهیه می شود و همچنین مواد تزیین و تقویت کننده ای جهت ساختن لنج برای استحکام و دوام و زیبایی به کار میگیرند که می توان از آنها به پنبه آغشته به روغن کنجد و نارگیل اشاره نمود که در اصطلاح محلی ” کلفات ” گویند. در آخر توجه داشته باشید استاد کاران بعد از ساختن لنج ها، فتیله های پنبه ای را با روغن کنجد آغشته کرده و در درزهای لنج قرار می دهند و روی آن را قیراندود میکنند تا سوراخ های لنج کاملا بسته بشود تا یک وقتی آب به درون آن نفوذ نکند و نیز زمانی که ساخت یک لنج آغاز می شود تا زمان اتمام کار ممکن است بین یک تا دو سال زمان ببرد.
